Quán Khổ, Trừ Tập, Chứng Diệt và Hành Đạo: Hatthisāriputta

Hatthisāriputta

Ngài Hatthisāriputta tu trong thời gian rất ngắn nhưng Ngài đã thuộc lòng nguyên tạng A tỳ đàm và chú giải. Rồi trong một buổi nói chuyện về A tỳ đàm với các vị trưởng lão Ngài Hatthisāriputta mới muốn góp ý. Lúc đó Ngài Mahākotthita mới có lời nhắc nhở. Ngài nói: “Ở đây các vị tôn túc đang nói, Sư là tân thọ đừng có chen vào.” Ngài nói như vậy không phải là Ngài chèn ép đàn em. Mà vì 2 lý do:

1. Những vị đang nói chuyện lúc đó toàn là cao thủ võ lâm, toàn là những bậc đại thánh, đại hiền, đại trí. Khi những vị đó trao đổi thì coi như sẽ để lại những bài học lớn cho hậu tấn. Trong khi vị này còn là phàm, mới là con vẹt chùa thôi. Trong thế giới của chúng ta bây giờ thì nếu một vị cỡ như Ngài Hatthisāriputta dầu còn phàm, mà tinh thông như vậy thì phải nói là thạc đức, thạc học, là đỉnh cao trí tuệ cho tăng già hôm nay. Nhưng mà vào thời buổi Đức Phật thì một vị như thế lên tiếng chỉ làm mất phần cho hậu thế thôi. Mất phần là sao? Lẽ ra là các bậc đại thánh nói chuyện với nhau là để lại cho đời những bài học xuất sắc hơn. Còn đằng này người phàm chen vào chỉ làm mất thời gian thôi. Đó là lý do thứ nhất Ngài Mahākotthita không muốn gián đoạn buổi trao đổi, đàm luận giữa các vị tôn túc.

2. Ngài Mahākotthita thấy rõ căn tánh của Ngài Hatthisāriputta không phải tay vừa cho nên Ngài kềm lại để giúp cho vị này. Ngài nói rằng: “Sư đệ, đừng có chen vào khi các vị tôn túc nói chuyện như vậy.”

Ngài nói như vậy xong rồi Ngài mới nhắc lại cái nội dung y chang như bài Kinh Người đốn củi mà chúng ta vừa học. Ngài nói rằng: Không phải bất cứ ai mở miệng làm két chùa, nói đạo, nói pháp đều có một cái nội hàm tu tập hết. Kể cả những vị mà sống bên cạnh thầy, bạn, những vị thuộc lòng kinh điển, thậm chí là những vị có đắc thiền thì cũng vẫn còn có nhiều chuyện phải làm. Không phải vì ở gần thầy, gần bạn mà coi như đạo nghiệp hoàn tất. Không phải vì thuộc lòng giỏi giang kinh điển mà đạo nghiệp hoàn tất. Hoặc đắc ba mớ thiền định ngồi lim dim, hít thở vậy mà cho rằng đạo nghiệp hoàn tất. Mình còn nhiều chuyện phải làm. Cho đến bao giờ phiền não kết thúc, sanh tử chấm dứt, thì lúc đó là yên tâm để mà nằm xuôi tay. Chớ còn ba cái chuyện mà thầy, bạn, kiến thức, thiền định, đắc chứng, phù phép thì Ngài nói không nên dựa vào đó để mà mất thời gian cho mình và cho người.

Nguyên cái bài dài sọc chỉ có nội dung như vậy. Một người dầu có thầy, có bạn bên cạnh, một người dầu có tinh thông kinh điển, một người dầu có đắc thiền, đắc định nhưng mà hễ đạo nghiệp giải thoát chưa hoàn tất thì không nên làm mất thời giờ của mình và của người. Đại khái như vậy.

Các vị có biết không, lời nhắn nhủ này không phải chỉ riêng cho Ngài Hatthisāriputta mà nó còn đồng vọng đến ngàn sau. Bao nhiêu thế hệ chư tăng đã đến rồi đi trong giáo pháp này, đã biết bao nhiêu người, hàng ngàn người, hàng chục ngàn, hàng trăm ngàn người đã chiêm nghiệm, thấm thía, gậm nhấm, tiêu hóa bài kinh này.

Và có một điều là sau buổi nói chuyện này không lâu thì tôn giả Hatthisāriputta đã hoàn tục. Trong chánh kinh nói không có nhiều, chỉ nói đại khái là hoàn tục thôi. Nhưng trong chú giải thì nói rằng vị này tổng thời gian trước sau trong đời tu là hoàn tục 7 lần. Mà thời gian của mỗi lần không cách nhau bao xa. Vô rồi ra, vô rồi ra, vô rồi ra, ...

Ta đi, ta về lại nhớ trăng treo.

Nghĩa là đi thì nhớ ở nhà mà về thì lại nhớ vầng trăng ở viễn phương. Cái dạng Ngài như vậy. Ngài cứ về nhà thì Ngài thấy Ngài sống trong một cái chỗ hôi hám, chật chội, bụi bặm, Ngài đã lìa bỏ một cõi tu giải thoát, thanh tịnh, có Phật, có thánh chúng, có thầy, có bạn. Nhưng khi Ngài vào rồi thì lòng lại không yên. Ngài thấy làm như mình có cái gì đó nó ray rứt, bồn chồn, áy náy. Thì lại phải đi ra. Tới 7 lần như vậy. Trong chú giải có ghi rõ rằng đây là do tiền nghiệp quá khứ.

Và sẵn ở đây tôi nhắc lại một chuyện trước khi tôi quên. Đức Phật Ngài dạy rằng:

1. Cho rằng cái gì cũng là nghiệp quá khứ, đây là một cực đoan.

2. Cho rằng mọi thứ ngẫu nhiên mà có, đây cũng là cực đoan.

3. Cho rằng mọi thứ là do một đấng cao siêu nào đó an bài, cũng là cực đoan.

Trong đó 2 điều sau là dễ hiểu rồi. Cho rằng ngẫu nhiên là sai. Cho rằng do đấng cao siêu nào đó an bài cũng là sai. Nhưng riêng cái điều đầu tiên, Ngài dạy rằng tin rằng mọi thứ là do tiền nghiệp hết là sai. Vì nếu tin như vậy thì bây giờ mình tu làm cái gì? Mình cứ ngồi ở đây mình chờ nghiệp cũ, khỏi phải tu làm gì, đúng không? Hôm nay là ngày 12, mình cứ chờ cái quả của ngày 13 nó trổ, nên ngày 12 mình khỏi có tu. Nghe vậy được không? Tại hôm nay là ngày 13, mình cứ chờ cái quả của ngày 12, cho nên mình khỏi có tu hành gì hết. Như vậy tới ngày 14 thì sao? Các vị có hiểu không?

Cho nên mỗi ngày là phải gieo nhân lành hiện tại. Hễ còn là phàm thì dầu muốn dầu không, tôi ghi bằng mực đỏ "dầu muốn dầu không", miễn là chưa chứng La hán thì "dầu muốn dầu không" trong từng giây ta đều tạo nghiệp hết. Nhưng có một điều là tạo nghiệp có 3:

1. Tạo nghiệp trong sự thiếu kiểm soát.

2. Tạo nghiệp trong sự kiểm soát để cầu quả sanh tử.

3. Tạo nghiệp trong sự kiểm soát và chỉ hướng đến quả giải thoát.

Tạo nghiệp không kiểm soát là muốn làm gì thì làm, thất niệm, thất định, phóng dật. Cái thứ hai là gieo nhân sanh tử. Nghĩa là làm lành, làm phước nhưng còn cầu quả nhân thiên. Còn trường hợp thứ ba là thường xuyên sống chánh niệm.

Tôi nói không biết bao nhiêu lần bài học vô cùng quan trọng này. Học giáo lý và sống chánh niệm. Chỉ bao nhiêu đó là đủ rồi. Nhiều người nghe như vậy họ tưởng thiếu. Không thiếu đâu. Tôi bảo đảm bằng cái mạng cùi của tôi. Chỉ học giáo lý căn bản rồi sống chánh niệm là không thiếu gì hết. Là tại sao? Bởi vì khi anh có giáo lý căn bản và anh sống chánh niệm thì anh không hề bỏ qua cơ hội bố thí, không hề bỏ qua cơ hội nghe pháp, phục vụ, hồi hướng. Tin tôi đi. Chỉ cần anh có giáo lý và có chánh niệm thì anh không hề bỏ sót một cơ hội làm phước nào hết. Đồng thời anh sẽ làm phước bằng sự kiểm soát của hành giả "làm gì biết nấy". Và công đức của người hành giả như vậy, hành giả mà có giáo lý, có chánh niệm thì công đức đó mình mới hy vọng "hợp trí vô trợ thọ hỷ."

Tại sao tôi dám nói người có giáo lý thì làm phước dễ được cái tâm hợp trí? Là vì hợp trí có 3: văn, tư, tu. Một người có giáo lý nếu khi họ làm phước cái tư nó chưa kịp tới thì tối thiểu nó cũng có trí văn. Tối thiểu là vậy. Bởi vì họ có giáo lý nên mấy cái đó nó nằm trong người họ chớ đi đâu? Cho nên người có giáo lý thì khi họ làm công đức gì, chuyện đầu tiên phải là hợp trí, đương nhiên là hợp trí, vì dầu gì họ làm bằng cái nhận thức của người có hiểu biết.

Họ cũng có ly trí nhưng rất hiếm. Khi mình có giáo lý thì mình khó bề mà làm cái gì mà ly trí.

Tôi ví dụ. Một dược sĩ, bác sĩ hoặc một y tá có biết về thuốc, về y, về dược, có nhiều lúc họ quên mất cái bằng cấp của họ. Như khi họ nấu ăn, khi họ chọn rau, chọn trái để họ mua, lúc đó làm gì thì làm, họ quên mất cái bằng của họ rồi, nhưng mà ngộ lắm, đa phần trong đời sống họ vẫn ăn, vẫn nấu, vẫn mua sắm, vẫn sinh hoạt theo cái kiến thức của một người có biết về y, về dược. Tôi bảo đảm cái đó. Nó ngộ lắm. Tuy lúc đó họ không có nhớ tới cái nghề nhưng họ vừa đưa tay họ bóc cái chôm chôm là họ nhớ: "Ủa, Châu Âu làm gì có chôm chôm đây trời? Trái này là nhập từ Châu Á, mà hể nhập từ Châu Á thế nào cũng có phân, cũng có thuốc sâu." Họ vừa đưa tay cầm trái bưởi lên, họ thấy chữ "China", không phải họ ghét Tàu, không phải họ ghét trên quan điểm chính trị, mà trên cái góc độ khoa học. Họ vừa cầm trái bưởi, họ thấy chữ "China" là họ đặt xuống. Cầm trái thanh long, thèm lắm, nhưng chực nhớ "Ủa, xứ này đâu có thanh long trời? Vậy là đồ nhập từ Châu Á rồi." Thế là không xong, phải để xuống. Ngộ lắm. Tôi có từng đi chợ với mấy người đó, họ ngộ, họ bén lắm. Củ tỏi họ cầm lên, thấy chữ "China" là họ để cái cụp xuống liền. Họ phải mua tỏi Peru, tỏi của Nam Mỹ, tỏi của Turkey, Thổ Nhĩ Kỳ. Vì sao? Là vì tuy lúc đó họ quên mất bằng cấp học vị, họ quên mất chuyên môn, nhưng mà cái biết đó đã thành cái là cái nền, cái lõi suy nghĩ của họ.

Cho nên người có kiến thức giáo lý họ làm phước rất dễ có tâm đại thiện hợp trí là chỗ đó. Bài học hôm nay hiểu được Ngài Hatthisāriputta hoàn tục 7 lần là vì sao? Là vì cái nghiệp. Nhưng mà đừng có nghe như vậy rồi mai mốt các vị cứ hoàn tục hoài, rồi ra vô, ra vô, coi cái chùa như cái chợ - "Tại cái nghiệp của em như thế thì em phải chịu." Sai bét. Không phải lúc nào cũng móc cái nghiệp ra mà đổ thừa. Bởi vì chính Đức Phật đã dạy "Đổ hết mọi sự cho nghiệp cũng là một ngộ nhận".

Trích bài giảng KTC.6.59 Người Bán Củi
Kalama xin tri ân bạn elteetee ghi chép

Quán Khổ, Trừ Tập, Chứng Diệt và Hành Đạo

Thứ Năm, 6 tháng 5, 2021

Hatthisāriputta

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

Đạo Lộ Trung Dung - Đạo Lộ Dẫn Dắt Đến Níp Bàn

Tìm kiếm Blog này